Roja Şanoyê ya Cîhanê: Lîstikvanên kurd li dijî qedexeyan têdikoşin

img

AMED - Lîstikvanê Şanoya Bajar a Amedê Omer Şahîn got ku ew Roja Şanoyê ya Cîhanê bi qedexeyan pêşwazî dikin û wiha got: “Ev qedexe, polîtîk in. Li dijî van qedexeyan jî berxwedaneke dîrokî tê raberkirin.” 

 
Yekitiya Şanoyan a Navneteweyî ya di bin sîwana UNESCO’yê de di sala 1961’ê de 27’ê Adarê weke “Roja Şanoyê ya Cîhanê” ragihand û ji wê dîrokê heta niha ev roj ji hêla lîstikvanên şanoyê û şanohezan ve tê pîrozkirin. Li Tirkiyeyê zext û qedexeyên li dijî şanoyê roj bi roj zêde dibin. Herî zêde jî şanoyên kurdî rastî van qedexe û qedexeyan tên. 
 
Di salên berê de qeyûman tevahiya saziyên çand û hunerê girtin. Yek ji mînakên vê jî Şanoya Bajar a di bin sîwana Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê de bû. Her wiha li Êlihê jî Şanoya Bajar a Şaredariya Êlihê hate girtin, li wanê Koma Şanoyê ya Navenda Çandê ya Nûdayê ya girêdayî Şaredariya Bajarê Mezin a Wanê ku xebatên şanoya bi kurdî dikir, ji hêla qeyûm ve hate belavkirin. 
 
Lîstikvanên şanoyê yên ku qeyûmê Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê ji kar avêtibûn, dev ji têkoşîna xwe bernedan û di sala 2017’an de Şanoya Bajar a Amedê ava kirin. Her wiha Şano Ar, Teatra Jiyana Nû (Stenbol) û Teatra Mencel (Wan) û gelek komên din jî xebatên xwe biisrar domandin û bi lîstikvanên xwe hêj li ser dikê ne. Li dijî van israran, her wiha qedexe jî di meriyetê de ne. Herî dawî lîstika Şano Arê ya “Qral û Travis” di 11’ê sibatê de li Dîlokê, di 17’ê sibatê de jî li Agiriyê hate qedexekirin. Lîstik, herî dawî ji hêla qeymeqamtiya Şîşlî ya Stenbolê ve bêyî hincetek were nîşandan hate qedexekirin. Kedkarên şanoya kurdî tevî hemû zext û astengkirinan jî hewl didin bi hunera xwe bersivê bidin. 
 
Lîstikvanê Şanoya Bajar a Amedê Omer Şahîn bi boneya Roja Şanoyê ya Cîhanê tiştên dijîn vegot. 
 
PÎROZBAHÎ Û XEBATÊN DI BIN ZEXTAN DE 
 
Omer Şahîn anî ziman ku mîna hemû neteweyên din, ew jî 27’ê Adarê Roja Şanoyê ya Cîhanê bi zimanê xwe pîroz dikin û şanoya kurd ji roja hatiye avakirin heta niha rastî her cureyên qedexeyan hatiye. 
 
Şahîn, wiha domand: “Roja ku me çavê xwe vekirî heta niha em di bin zexta serdestan de ne. Em bi zimanê xwe yê dayikê şanoya kurdî dikin. Mîna her sal, îsal jî em ê 27’ê Adarê di bin zextan de pîroz bikin. Îro ne tenê ji bo şanoyê, ji bo hemû cîhanê rojeke girîng e. Ji ber ku ji dîrokê ve bingeha gelek beşên hunerê ji şanoyê tê. Lê mixabin ev demekî dirêj e li Kurdistanê em vê rojê di bin şert û mercên pir cuda de pîroz dikin. Hêvîdarim di rojên pêş de zextên li ser şanogerên kurd û şanoyê bi dawî bibin û em jî mîna li her devera cîhanê bi awayeke azad û bicoş vê rojê pîroz bikin.” 
 
Bi domdarî Şahîn zext û êrişên li ser şanoya kurd weke “qedexe û zextên polîtîk” nirxand û wiha pê de çû: “Hîç tu kes nikare bibêje şanoya kurd bi sedemên krîmînal an jî sedemên cuda tên qedexekirin û şanoger bi van sedeman tên cezakirin. Ev yek bingeha xwe ji dîroka Rojhilata Navîn digire. Weke ku gelê me jî pê dizane, ev demekî dirêj e li vê erdnîgariyê pirsgirêka kurd heye. Dikare bi gelek sedemên cuda were vegotin lê sedema esasî ya qdexekirina şanoya kurdî, polîtîk e.” 
 
ARMANCEKE LÎSTIKÊN ME HEYE: GEL ŞIYAR DIKE 
 
Di berdewamê de Şahîn daxuyand ku şano jî mîna beşên din ên hunerê xwedî disiplînekê ye û weke xebateke entelektuelî tê domandin. Şahîn, wiha dirêjî da axaftina xwe: “Dema em şanoyê dikin, em ne tenê weke pêşandaneke ku temaşevan lê temaşe bikin dikin. Armanceke lîstikên me heye. Em plansaziyên xwe yên şanoyê li gorî sosyolojiya vê erdnîgariyê, di dîroka wê de çi heye em li gorî wê çêdiki. Bêguman gelê ku van lîstikan temaşe dike, ji hêla ziman, çand û dîroka xwe bêhtir serwext dibe. Em hemû pirsgirêkên vê erdnîgariyê bi rêya şanoyê vedibêjin. Ev jî bi kêrî îktîdarê nayê. Ji ber ku serdest dixwazin gel nezan be, têgehiştî nebe û hay ji rastiya xwe ya dîrokê nebe. Heke gel wisa bibe, wê demê serdest jî dê bikarin bi her awayî polîtîkayên xwe bidomînin. Şano tam jî di vê kêliyê de dikeve dewrê. Şano vê polîtîkayê têk dibe, gel şiyar dike, ziman, çand û rastiya dîrokî û roja me bi bîra wan tîne. Ev yek jî ji bo dewletê dibe tevlihevî.” 
 
Şahîn, destnîşan kir ku lîstikên wan zêdetir li Tirkiyeyê tên astengkirin û wiha derbirî: “Em jî rastî van tênn. Li Stenbol, Êlih û Amedê gelek caran lîstikên me hatin qedexekirin. Ji bo lîstikê saetek dimîne ku qedexe dikirin. Di rojên pêş de her kes dê mafdariya me bibîne û bizane bê ka em karekî çawa pîroz dikin. Em xebatên xwe yên hunerî tevî gelê xwe didomînin. Lewma jî kesên ku dîrok dê wan mehkûm bike em nînin. Kesên lîstikan qedexe dikin û pêşiya şanoya kurdî digirin dê ji hêla dîrokê ve bên darizandin.” 
 
‘EV 30 SAL IN EM LI DIJÎ ZEXTAN LI BER XWE DIDIN’ 
 
Şahîn, bi lêv kir ku tevî hemû zextan jî şanoya kurdî paşvegavê naavêje û wiha dom kir: “Bi rastî jî di vê pêvajoyê de şanoya kurdî û lîstikvanên kurd bi tu awayî ji sekna xwe tawîz nedan û paşvegav neavêtin. Hemû şanogerên kurd karekî pir binirx kirin û divê bên pîrozkirin. Ev yek ji bo me gelek girîng e. Gelo dema şano tê qedexekirin ev şanoger çima li ber xwe didin û dev ji xebatên xwe bernadin? Divê şanoger li ser girêdana şanoya kurdî lêkolînê bike. Em di nava vê pêvajoyê de ne lewma nikarin ji derve lê binêrin. Li gorî min bi taybet jî ev 20-30 sal in em di nava berxwedaniyekê de ne. Em çima dev ji şanoya kurdî bernadin? Ji ber ku em bi vî zimanî diaxivin. Em bi rêya vê hunerê xwe pêş dixin. Em bi vî ziman û hunerê hebûna xwe didomînin. Êdî tu kes nikare ji tu kesekî re bibêje ‘bi zimanê xwe neaxive, karê xwe neke.’ Ev yek faşîzm e. Divê mirov li dijî vê li ber xwe bide.” 
 
XWEDÎDERKETINEK LI ŞANOYA KURDÎ HEYE
 
Lîstikvan Şahîn da zanîn ku weke şanogerên kurd tenê daxwaza wan a ew e ku bi zimanê xwe şanoyê bikin û axaftina xwe wiha qedand: “Gel dibîne ku zilm li me tê kirin û bi hatina şanoyê xwedî li me derdikeve. Ev xwedîderketin tenê bi hatina lîstikan bisînor nîne; bi rexne û pêşniyarên xwe jî her tim dibêjin ku dê me bişopînin û temaşe bikin. Di demên ewil de ji hêla temaşekirinê ve me pirsgirêk dijiyan lê niha êdî temaşevan di ferqa şanoya kurdî de ne. Mirov dikare bibêje bandora medyaya dijîtal jî li ser vê pêşketinê heye. Gelê me ji me haydar e, şanoya kurdî dizane û xwedî lê derdikeve. Em ji vê rewşê gelek memnûn in. Li gorî min şanogerên kurd êdî dev ji karê xwe bernadin. Erê rast e pirsgirêkên cuda hene; dibe ku pirsgirêkên aboriyê hebin ji ber ku qadeke zêde populer nîne. Lewma jî pêdivî bi piştgiriya temaşevan û aboriyê heye. Di wê baweriyê de me ku dê tevahiya van pirsgirêkan di demekî kin de çareser bibin. Gelê me jî dê her tim bi şanoya kurdî re be. Em jî dê girêdana xwe heta dawiyê biparêzin.” 
 
MA / Eylem Akdag
 

Sernavên din

03/05/2024
12:17 Hevşaredarên Wanê bi rojnamegeran re hatin gel hev
11:31 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
11:27 Li pey Celal Başlangiç: Şopdarê heqîqetê bû
11:10 Operasyona leşkerî ya li Geverê di roja 7’an de didome
11:06 DEM Partiyê têkildarî Komkujiya Dêrsimê daxuyanî da
10:32 Li gorî TUÎK’ê enflasyona salane ji sedî 69.80’ê ye
10:31 Ji Hunergeha Welat berhemeke nû
10:30 Li Mêrdîn û Îzmîrê bi ser malan de hate girtin: Derhêner Kesîk hate binçavkirin
10:19 ENAG’ê daneyên enflasyonê eşkere kir
10:18 Li Enqere û Antalyayê 2 jin hatin qetilkirin
09:57 Ji bo benzîn û motorînê zem hate kirin
09:55 Hevdîrektorê MLSA’yê Ok: Fikarên têkildarî azadiya çapemeniyê ya li Tirkiyeyê zêde dibe
09:19 Di salekê de herî kêm 54 kolber hatin qetilkirin
09:12 Otobûsa rêwiyan wergeriya: 2 kes mirin, 6 jê giran 34 kes birîndar bûn
09:11 Li Stenbolê gelek kes hatin binçavkirin
09:05 Ji rojnameger Silêman Ehmed 192 roj in tu agahî nayên girtin
09:05 Çalakiya girtiyan a bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan didome
09:03 Xwezayeke efsûnî: Tanîna Sindiyan
09:02 'Binpêkirinên mafan dibin sedema hin binpêkirinên din'
09:00 ROJEVA 3’YÊ GULANA 2024’AN
08:44 Rojnameger Celal Başlangiç jiyana xwe ji dest da
02/05/2024
21:36 Zarokê di protestoyên Wanê de hatibû girtin hat berdan
19:08 Bertek nîşanî mufredata nû dan
18:57 Hemû deriyên wezaretê li ber Emîne Şenyaşarê hatin girtin
16:55 Parêzera ji ber îfadeyên îtîrafkarî dihat darizandin beraet kir
16:44 Berteka li dijî mufredata nû: Bi eşkere îdeolojiya îktîdarê belav dike
15:51 Derbarê Leyla Zana de ceza hate xwestin
15:41 Li rojnamevan Terkoglû 2 sal cezayê hefsê hate birîn
15:33 Platforma Azadî ji Parastinê re: Tevî îfadeyên derew ên şahidan jî biryar hat erêkirin
15:02 Li Qoserê birîna ceyranê hate şermezarkirin
15:01 Rejîma Îranê kurdek bi dar ve kir
14:44 Ji bo Veysî Aktaş daxwaza avakirina komîsyona lêkolînê hat kirin
14:31 Ji bo danişîna Fatma Ogûr a hate qetilkirin bang hate kirin
13:44 Kurtulmuş çû serdana DEM Partiyê: Pêdivî bi paqijkirina rê heye
13:14 Li gundên Amedê operasyona leşkerî hate destpêkirin
13:00 DEM Partî dê biçe serdana CHP’ê
12:58 DEM Partiyê starta kongreya Amedê da: Werin hêz bidin xebatên me
12:43 Kûrtûlmûş serdana DEM Partiyê kir
12:42 Di doza Meşa Şevê ya Femînîst de biryara beraetê hate dayîn
11:55 'Divê têkoşîna sendîkayî xurtir bibe’
11:47 Bultena Tecrîdê: 2 sal 13 meh û 7 roj in ‘agahînegirtineke mûtleq’ heye
11:37 Ji binçavkiriyên 1’ê Gulanê yên Stenbolê 182 jê hatin berdan
11:34 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:32 Haya wezaretê ji Îmraliyê tune ye!
10:12 Ji bo girtiyê 31 salan mudetnameya nû: Piştî 6 salan dê were berdan
09:38 Peyama 1’ê Gulanê: Bila bûdçe ji bo şer neyê xerckirin
09:11 191 roj in ji rojnameger Silêman Ehmed agahî nayên girtin
09:10 158 roj in girtiyên siyasî bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di çalakiyê de ne
09:05 Li Êlihê berteka krîza aborî: Tu çima bi bacên min çiyayan bombebaran dikî?
09:03 Li Tirkiyeyê azadiya çapemeniyê: Di 22 salan de 894 rojnamevan hatin girtin
09:02 Mîhrîcana Çandinî û Sewalvaniyê jî bi kêrî cotkaran nehat!
09:00 Cenazeyên 2 kesên hatibûn qetilkirin radestî malbatên wan hatin kirin
09:00 ROJEVA 2’YÊ GULANA 2024’AN
01/05/2024
23:39 Di 1'ê Gulanê de 226 kes hatin binçavkirin
23:35 Ji DEM Partiyê der barê Bêrecûkê de daxuyanî
22:27 Li Çukurovayê doza azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan hat kirin
19:45 Emîne Şenyaşar li ber Wezareta Dadê ye: Kurê min berdin
17:15 Hatîmogûllari serdana Şaredariya Bajarê Mezin a Wanê kir
16:55 Li Êlihê pîrozbahiya 1’ê Gulanê: Dê ev pergal biguhere
16:45 Hevşaredara Gimgimê Ekîncî hate berdan
16:36 Kedkaran li Enqereyê daxwazên xwe rêz kirin
15:48 Li Dêrsim û Dîlokê 1 Gulanê: Ji bo çareseriya pirsgirêka kurd divê têkoşîn bê mezinkirin
15:12 Li Stenbolê herî kêm 216 kes hatin binçavkirin
15:02 Bayindir: Divê em li dijî zilmê bibin yek
Hatîmogûllari: Heke çareserî pêk were dê para karker zêde bibe
14:52 Di Cejna Karkeran de cinayate kar
14:35 Li Qada Gundogduyê coşa 1’ê Gulanê
14:31 KNK ji bo hevdîtinên dîplomatîk çû DYA'yê
14:03 Mitînga 1’ê Gulanê ya Wanê: Ji bo ku budçeya ji şer re tê xerckirin bidin gel li qadan e
13:57 Li Saraçhaneyê bi hezaran kesan li dijî êrişa polîsan li ber xwe dan
13:24 Bakirhan: Heta ku karker ji vir neçin em bi cihekê ve naçin
13:05 Operasyona ‘tehliyeya bi pereyan’: 20 kes hatin binçavkirin
12:38 Bakirhan li Saraçhaneyê: Têkoşîna li ser bingeha hevpar girîng e
12:32 Li Saraçhaneyê berxwedana 1’ê Gulanê
11:58 Tirkiyeyê 2 kolber qetil kir, PDK nahêle malbat cenazeyan bigirin
11:30 Li Êlih, Wan û Stenbolê 1'ê Gulanê
11:26 CPJ’ê ji bo rojnameger Ahmet serî li NY’ê da
10:57 Berxwedana 1’ê Gulanê li kolanan dest pê kir
10:52 Li Alaşehîrê jinek hate qetilkirin
10:09 Bi hezaran kes ji bo meşa ber bi Taksîmê ve li Saraçhaneyê kom bûn
09:49 Unsal: Hem qedera AKP hem jî ya CHP’ê girêdayî pirsgirêka kurd e
09:48 Karker li Saraçhaneyê kom dibin
09:26 Ji ber bihabûnê fiyetê şitilên daran jî zêde bûye!
09:11 Xwişka Aktaş ku berdana wî hat taloqkirin: Hêviya dayika min dizîn
09:08 Qeyûm li Dêrikê deriyek bi 4 milyonan çêkiriye!
09:04 Rojnameger Silêman Ehmed ê PDK’ê revandî li ku ye?
09:03 Çalakiya girtiyan a bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di roja 157’an de didome
09:00 Ji bo kurê xwe bang li parlamenter û parazvanên mafan kir
09:00 ROJEVA 1’Ê GULANA 2024’AN
08:44 Komîteyên Ciwanan li Taksîmê ne
08:38 Karker xwe amade dikin ku bikevin Taksîmê
30/04/2024
19:25 Buroya Hiqûqê ya Asrinê ji Wezareta Dadê pirsî: Eşkere bikin herî dawî kengî hevdîtin hatiye kirin
18:59 Li Şirnexê wesayita leşkeran qelibî:Leşkerek mir
18:39 Nobeta Edeletê ya Emîne Şenyaşar di roja 89’emîn de ye
16:53 Di şerê Xezayê de heye niha 34 hezar û 535 kes mirin
16:37 Fûara Çandinî û Sewalkariyê ya Mezopotamyayê dest pê kir
16:03 Li 3 bajaran bangawaziyên 1'ê Gulanê: Sibê roja mezinkirina rêxistinbûnê ye
16:01 Rojnameger Alayumat sewqî Girtîgeha Marmarayê hate kirin
15:50 Ji wezaretê bersiva Îmraliya ku ev 38 meh in agahî jê nayên girtin: Tecrîd tune ye!
15:20 Ewil dosyeya Bîlgîn a TJA’yî xera kirin, piştre ceza danê
14:37 Orhan Can piştî 30 salan hate berdan