AMED - DFG’nin Ocak ayı hak ihlalleri raporuna göre, 42 gazeteciye soruşturma açıldı. 18 gazeteci gözaltına alınırken, 9’u tutuklandı. 

 

Dicle Fırat Gazeteciler Derneği, Ocak ayında gazetecilere dönük hak ihlallere ilişkin raporunu yayınladı. Türkiye'de basın özgürlüğüne yönelik baskılar sistematik bir şekilde sürdüğüne dikkat çekilen raporda, “Gazeteciler her gün yeni gözaltı operasyonlarıyla uyanıyor. Yeni yılın ilk ayında gazetecilere dönük gerçekleşen soruşturmalar, gözaltılar ve tutuklamalar; basın özgürlüğü, düşünce ve ifade özgürlüğü alanında karanlık bir tablo çiziyor. 2024 yılına ait verilere göre; bir yılda 74 gazeteciye soruşturma açılırken sadece Ocak ayında 42 gazeteciye soruşturma açıldığı, açılan soruşturmalardan 17’sinin davaya dönüştü” denildi. 

 

18 GÖZALTI, 9 TUTUKLAMA 

 

Gazetecilere dönük baskının, sadece soruşturmalarla yürütülmediği kaydedilen raporda, “Ocak ayında 18 gazeteci, sadece mesleklerini yaptığı için gözaltına alındı. Gözaltına alınan 18 gazeteciden 9’u tutuklandı. 17 Ocak’ta Güncel ve Martı prodüksiyon şirketine baskın yapılmış, aynı soruşturma kapsamında Van, Mersin ve İstanbul’da yapılan ev baskınlarında gözaltına alınan Reyhan Hacıoğlu, Rahime Kavrar, Velat Ekin, Necla Demir Arvas, Velat Ekin, Vedat Örüç, Ahmet Güneş ve Eylem Babayiğt tutuklandı. Yine HALK TV soruşturmasında gözaltına alınan Halk TV Genel Yayın Yönetmeni Suat Toktaş ve ETHA muhabiri Züleyha Müldür tutuklandı” diye belirtildi. 

 

12 GAZETECİYE 31 YIL CEZA

 

Gazetecilerin, Ocak ayında mesailerinin büyük bir bölümünü adliye koridorlarında geçirdiği belirtilen raporda, şu ifadeler yer aldı: “43 dosyada 102 gazeteci, meslekli faaliyetlerinden dolayı yargılandı. Bu yargılamalar sonucu 12 gazeteci, 31 yıl 2 ay hapis cezasına çarpıtıldı. Bu gazetecilerden biri de Eski JINNEWS Haber Müdürü Sofya Alağaş’tı. Gazetecilik yaptığı dönemde hakkında açılan davalardan yargılaması süren Siirt Belediye Eşbaşkanı Sofya Alağaş'ın duruşması Diyarbakır 5'inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Sofya Alağaş gazetecilikten yargılandığı davada 6 yıl 3 ay hapis cezası aldı. 

 

ETKİ AJANLIĞI 

 

Gazetecilere dönük baskının bir diğer ayağı da sansür olduğuna işaret edilen raporda, Etki ajanlığı, Casusluk Yasası’nı gelen tepkiler sonucu geri çeken iktidarın, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde yeni bir sansür yasasını meclise getirdiği hatırlatılarak şu ifadelere yer verildi, “AKP 10 Ocak’ta TBMM’ye yeni bir Siber Güvenlik Kanunu teklifi sundu. “Veri sızıntısı" haberi yapana 2 yıldan 5 yıla kadar hapis öngören Siber Güvenlik Kanun Teklifi, Milli Savunma Komisyonu’ndan geçti. Hukukçular, bu teklifin mevcut haliyle yasalaşması, demokratik toplum düzenine ve temel insan haklarına ciddi bir tehdit olduğu konusunda uyarıda bulundu. Öte yandan Gezi Parkı soruşturması kapsamında gözaltına alınan menajer Ayşe Barım, adliyedeki ifade işlemlerinin ardından ‘Etki ajanlığı’ yaptığı gerekçesi ile tutuklanmıştır. Meclisten geçmeyen bir yasanın fiili olarak uygulanması endişe vermektedir. Bu hukuk dışı suçlama basın, düşünce ve ifade özgürlüğü önünde büyük bir tehlike olarak durmaktadır. 

 

ERİŞİM ENGELLERİ 

 

Ocak ayında “Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gerekçesiyle aralarında Mezopotamya Ajansı’nın 264 bin takipçisi bulunan @MAturkce, JINNEWS Haber Ajansı’nın 168 bin takipçisi bulunan @jinnewsturkce, 125 bin takipçisi bulunan @yeniyasamgazete adlı X hesaplarında bulunduğu 31 sanal medya hesabı erişime engellendi. Öte yandan Yeni Yaşam Gazetesi ve JİNNEWS’in instagram hesapları da kapatıldı. Savcılar tarafından açılan soruşturmalara paralel RTÜK’te bir savcı gibi davranıp başta Bolu’daki otel yangınına ilişkin eleştiri yapan yayınlarında içerisinde olduğu 8 programa idari para cezası verdi. Ocak ayında 10 internet sitesi erişime engellenirken 361 habere de erişim engeli getirildi. 

 

Gazetecilerin tutuklanması, mesleklerini icra etmeleri engellenirken, dışarıda çalışan gazetecilerin de haber yapmaları, baskılarla engelleniyor. Gazeteciler, soruşturmalarla sürekli gözdağı ve baskı politikalarıyla karşılaşıyor. Bir kez daha söylemek istiyoruz: Gazetecilerin tutuklu olduğu, yaptıkları haberlerden dolayı soruşturmaya maruz kaldığı, yayınladıkları haberlerden dolayı yargılandıkları bir ülkede basın özgürlüğünden bahsetmek mümkün değil. Tüm sansür ve baskı politikalarına rağmen gazeteciliği savunmaya devam edeceğiz.” 

 

RAPORUN DETAYLARI 

 

Raporda yer alan veriler şöyle: 

 

* Saldırıya uğrayan yayın organı: 2 

 

* Öldürülen gazeteciler: 1 

 

* Evine baskın düzenlenen gazeteciler: 10 

 

* Gözaltına alınan gazeteciler: 18 

 

* Tutuklanan gazeteciler: 9 

 

* Kötü muameleye maruz kalan gazeteciler: 2 

 

* Haber takibi engellenen gazeteciler: 2

 

* Cezaevinde hak ihlaline uğrayan gazeteciler: 4

 

* Hakkında soruşturma açılan gazeteciler: 42 

 

* Hakkında dava açılan gazeteciler: 17

 

* Hakkında ceza verilen gazeteci: 12 

 

* Yargılaması devam eden gazeteciler: 102 gazeteci, 43 dosya

 

* Tutuklu gazeteciler: 36 

 

* Kapatılan internet sitesi: 10 

 

* Erişim engeli getirilen haberler: 364 

 

* Erişim engeli getirilen sanal medya içerikleri: 31