Kolanên Enqereyê: Ji bo şer bûdçe heye lê ji bo gel tune ye

img
ENQERE - Welatiyên Enqereyê nerazîbûna xwe ya ji krîza aboriyê nîşan dan û ji bo polîtîkaya şer a îktîdarê wiha gotin: “Ji bo şer û çekan bûdçeyê vediqetînin lê ji bo gel tune ye.” 
 
Krîza aborî ya li Tirkiyeyê her ku diçe giran dibe û bihabûna her tiştî welatiyan zêde dide zorê. Sedema sereke ya krîza aborî jî israra di neçareserkirina pirsgirêka kurd de û polîtîkayên şer tên nîşandan. Me krîza aborî ji welatiyên Enqereyê pirsî. 
 
’HÊJ JÎ TEKANE DERDÊ TIRKIYEYÊ ŞER E’
 
Welatiyê bi navê Ahmet Altinkiliç diyar kir ku sedema krîza aborî polîtîkayên AKP-MHP’ê ne. Altinkiliç, wiha got: “Xelk êdî nikare gavekê biavêje. Îro li Enqereyê heqê dolmuşekê bûye 25 lîre. Welatî êdî ne li kar, yên xwedî kar nizanin dê çawa biçin kar. Piraniya mirovan hewl didin debara xwe ya rojane derxînin. Lê hêj jî derdê Tirkiyeyê şer e. Heke rastiyan bi gel re parve bikin, dê nekarin li ser wan kursiyên xwe bimînin. Ji bo rastiyan venebêjin jî hestên neteweperweriyê yên gel bi kar tînin. Tekane rêya vê, nehatine cenazeyan e. Sedema sereke ya polîtîkayên şer, rant e.” 
 
'KESEK NIKARE ZIMANÊ DAYIKÊ ASTENG BIKE’
 
Kanî Erdogan jî destnîşan kir ku mirov êdî ne nanekê lê nîvnanê dikirin û wiha domand: “Lê îktîdar vê rewşê jinedîtî ve tê û tenê şêweyê jiyana xwe li gel ferz dike. Em li welatekê wisa ne ku çanda îtaetê lê serwer e. Bûdçeya Serokatiya Karên Diyanetê ji ya 7-8 wezaretan zêdetir e. Lê ev sazî ne tiştekî hildiberîne ne jî tiştekî din dike. tenê çanda îtaetê li mirovan ferz dike. Tu pêşeroja welatên çanda îtaetê lê serwer çênabe.”
 
Erdogan, bal kişand ser zextên li ser kurdî û ev tişt anî ziman: “Hûn nikarin zimanê tu kesî tune bikin. Hûn çiqas asîmîle bikin jî dê li vî welatî, li devereke din a cîhanê dê bijî û mecbûr e bijî. Kesek nikare li pêşiya zimanê dayikê bibe astengî. Dibe ku hewldanên asîmîlekirinê hebin lê bi awayekî ziman dijî.” 
 
‘EM TU CARAN LI GEL ŞER NEBÛN’
 
Ji esnafan Bîrsen Ozkaya jî gazinên xwe anî ziman û got ku esnafên din hatine ber topavêtinê. Ozkaya, wiha got: “Pereyên xelkê tune ne. Em heta êvarê li benda mişteriyan dimînin. Me tu caran ji şer re negot ‘erê.’ Me her tim got ‘na.’ Divê ji ewil bûdçe ji bo perwerdeyê were veqetandin. Lê ev ji bo şer dibêjin ‘erê.’” 
 
 'MÛÇEYÊ MIN 2 HEZAR TL YE’
 
Remziya Guçlu jî diyar kir ku ew astengdar e lewma nikare kar peyda bike. Guçlu, wiha dom kir: “Îro ji bo mûçeyê xwe yê astengdariyê wergirim derketim derve. Lê mûçeyê min tenê bi têrî fatûreyên gaza xwezayî û ceyranê dike. Ez 2 hezar û 797 lîreyan distînim. Gelo jineke xwedî zarok bi vî pereyî dê çawa bijî? Dema lê dinêrî ji bo her tiştekî bûdçe heye. Ji bo şer û çekan heye lê ji bo gel tune ye.” 
 
‘NIHA JÎ ÇAVBERDANE GOVENDA ME’
 
Guçlu, bi lêv kir ku ji berê heta niha her tim kurd tune hatine hesibandin û wiha pê de çû: “Welatekî wisa ye ku ziman, çanda me tune hatiye hesibandin û niha jî çavberdane govenda me. Rewşa Tirkiyeyê bi rastî jî cihê pêkenokan e. Tevahiya kevneşopiyên me asteng dikin. Me tune dihesibînin, me qetil dikin. Lê dê kesek nekare bi ser keve. Weke jinek û kurdek, tu hêz nikarin me têk bibin. Lewma bila me bi birçîtiyê terbiye nekin. Em gelek birçî man. Ne em bila ew bifikirin.” 
 
‘EM HIŞYAR DIBIN ZEM RADIZÊN ZEM’ 
 
Ciwanê bi navê Fîkrî Karadag jî daxuyand ku zem li ser zem tên kirin û wiha berdewam kir: “Serê sibê şiyar dibin zem tên kirin, bi şev radizên zem tên kirin. Rewşa aboriyê ya welêt pir xerab e û welat ber bi cihekî baş ve naçe. Jixwe nîviya ciwanan naxwînin. Ciwan ji bo debara xwe dixebitin. Yên dixwînin jî nayên tayînkirin.” 
 
'LI CIHEKÎ EWQAS PIRSGIRÊK HEYÎ DE ŞER JI BO MIN BI AQILANE NAYÊ’ 
 
Têkildarî mijarê Mûstafa Turk jî got ku sedema krîza aboriyê, encama biryarên domdirêj ên îktîdarê ne. Turk, axaftina xwe wiha domand: “Li Başûrê welêt pirsgirêka kurd heye, li bakur şerê Ûkrayna-Rûsyayê heye. Lêçûnên leşkerî yên berê belkî heta cihekî mirov fêm bike lê êdî em nizanin di kîjan noqteyê de ne. Ez nizanim rewşa operasyonên derveyî sînor di çi astê de ne û armanca wan çi ye. Li hundir ewqas pirsgirêk hene û di rewşekî wiha de şerê li derveyî welat ji bo min biaqilane nayê.” 
 
Bi domdarî Turk bal kişand ser jêbirina nivîsên bi kurdî yên trafîkê û ev tişt anî ziman: “Ez kesekî neteweperwerim, tirk im. Ez bi zimanê xwe yê dayikê diaxivim. Ez fêm nakim bê ka çima nivîsa hişyariyê ya ‘Pêşî Peya’ ya bi zimanê dayikê ya mirovekî, tê jêbirin. Ma çima neyê nivîsandin. Li gorî min ev şerê hêzê ye. Şaredarî hewl didin bi zimanê xelkê herêmê xizmetê bikin.” 
 
‘TU HESABÊN RÊVEBERIYA ABORIYÊ YA JI BO PÊŞEROJÊ TINE YE’ 
 
Welatî Bayram Işik jî got ku ew ji polîtîkayên îktîdarê aciz e û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Îktîdarê feraseta rêveberinê winda kir. Êdî tenê êrişan dike. Tu hesabên rêveberiya aboriyê ya ji bo pêşerojê tune ne, tenê hewl didin roja xwe xelas bikin. Lê wî jî nikarin bikin. Li tiştên dihatin gotin guhdar nekirin lê êdî gel dibêje; ‘Qral tazî ye.’ Ev rewş ber başbûnê ve naçe. Her roj li pey pereyê germ in lê pergala edaletê ya li welat baweriyê nade bavên pereyê navneteweyî û tefeciyan jî.” 
 
’ŞER TÊN WATEYA RANTÊ’
 
Işik, bal kişand ser para ji bo şer tê veqetandin û ev nirxandin kir: “Ez 63 salî me û me hêj di 17-18 saliya xwe de gotibû; li vî welatî pirsgirêka gelan heye. Lê ev gel hatin redkirin û heta roja me jî dom kir. Lê em gihiştin cihekî; me got ‘hûn red bikin jî em ê red nekin.’ Ev rastî bi çek, tundiyê çareser nabe. Ev 40 sal in şer tê kirin û tenê bi xwe re mirin û wêranî anî. Şer, rant e. Ranta înşaetê, çekan û dermanen e. Mesele ne qebûlkirin an jî redkirina pirsgirêka kurd e. Mesele ew e ku ji bo pêdiviyên sermayeyê rant tê afirandin.” 
 
'TU ALIYEKÎ MANTIQÎ YÊ JÊBIRINA NIVÎSÊN BI KURDÎ NÎNE’ 
 
Têkildarî jêbirina nivîsên bi kurdî jî Işik ev tişt anî ziman: “Bi qedexeyan nekarin xwe bigihînin cihekî. 70-80 salan hatin qedexekirin lê neçar man ku televîzyoneke bi kurdî vekin. Dê televîzyoneke fermî ya bi kurdî vekî, lê nizanim kesek temaşe dike yan na. Ji ber ku tu tiştên tên ferzkirin ji hêla gelan ve nayên qebûlkirin. Dê televîzyona bi kurdî bi fermî vekî lê nehêlî tabelayên bi kurdî bên daliqandin. Ev ehmeqî ye. Ne îzaheta vê ne jî mantiqa vê heye.”
 

Sernavên din

24/08/2024
16:43 Bertek nîşanî qetilkirina rojnamevanan dan: Em ê li dijî êrişan serî netewînin
16:30 Bayindir: Cihê çareseriya pirsgirêka kurd cem birêz Ocalan e
16:20 Bi girseyî serdana şîna ji bo rojnamevan Tara hate danîn kirin
16:02 Li Şirnexê 8 cenaze li nexweşxaneyê tên sekinandin
15:51 ÎHD: Divê saziyên serbixwe qetilkirina rojnamevanan lêkolîn bikin
15:10 Li sê bajaran hat xwestin ku girtiyên nexweş bên berdan
15:09 Pêkhateyên Amedsporê: Tiştekî ku kulûba me nikare aşkere bike nîne
14:42 Dewleta tirk li Dihokê jî êrişî wesayîteke sivîlan kir
14:36 Beştaş: Çareserî bi rakirina tecrîda li Îmraliyê pêkan e
14:27 Li Stenbolê ji ber govendê binçavkirin: Zarokek hat berdan, 6 kesan dê bibin edliyeyê
14:14 Zarokên Yaşar ê beriya 30 salan hate windakirin: Em bi te serbilind bûn
13:36 Seroka Komîteya Têkiliyên Derve ya Parlamentoya Iraqê êrişa dewleta tirk şermezar kir
13:22 Emîne Şenyaşar beriya emeliyat bibe: Kurê min berdin
12:57 Li Zarokistan a di dema qeyûm de bêfonksiyon hatibû kirin qeydan dest pê kir
12:45 Bavê Hêro Behadîn: Bi pere û petrola me zarokên me qetil dikin
12:41 ROJIN: Hûn nikarin bi êrişan pêşî li rastiyan bigirin
12:14 Girtî Oztekîn bêyî daxwaza xwe sewqî Girtîgeha Sûlûcayê hate kirin
11:46 Bertek nîşanî qetilkirina rojnamevanan dan: Em ê ragihandina heqîqetê bidomînin
11:01 Xizmên Windayan li aqûbeta windayan û li faîlan pirsîn
11:01 Gundê Ewêna li ber xwe dide: Em zilma DEDAŞ’ê û leşkeran qebûl nakin
10:58 Edhem Barzanî: Bi dagirkeriyê ranewestiyan rojnamevanan şehîd dikin
10:23 Heman dadgehê derbarê du serlêdanên cuda de biryarên cuda dan
10:22 Girtî Ferhat Onkol hat sewqkirin û wî xistin hucreyê
09:53 Welatiyên Amedê ji bo çareseriya pirsgirêkan dawa hilbijartina pêşwext kirin
09:52 Ji TJA'yê li dijî şer banga rêxistinkirinê
09:00 Li ber kamerayan lêxistin û gefa kuştinê lê xwarin!
09:00 Girtiyê ku 30 sal in girtî ye salek e nayê berdan: Em têkoşînê bilind bikin
09:00 ROJEVA 24'Ê TEBAXA 2024'AN
23/08/2024
23:59 Bayindir ji Botanê bang kir: Em ê bi kurdîtiya xwe bi ser bikevin
23:31 Genç piştî 31 salan li warê xwe bi girseyî hat pêşwazîkirin
20:42 Cenazeyê rojnamevan Hêro Bahadîn hat veşartin
20:39 Ji bo Demîrê mewlûd hat dayîn
20:36 Kesên li Mêrdînê hatibûn binçavkirin hatin berdan
20:33 Bayindir: Taqet di desthilatê de nemaye, serkeftin a gelê kurd e
16:52 DBP: Herêma Kurdistanê bûye sedema kuştina zarokên kurd
16:33 ‘Êrişa li dijî rojnamevanan, terora dewletê ye’
16:32 Ji ciwanan pankarta ‘Jiyan bi kurdî xweş e…’
16:24 MKG’ê û DFG’ê qetilkirina rojnamevanan şermezar kirin: Bila saziyên navneteweyî peywîra xwe bi cih bînin
15:53 ÎHD’ê Rapora Binpêkirina Mafan a 2023’yan eşkere kir: Tecrîd binpêkirina mafê mirovan e
15:01 Rêveberê Produksiyona Chatrê: Destek reş ê navxweyî bû sedema şehîdxistina her du rojnamevanan
14:43 Şukru Akbaş piştî 30 salan hat berdan: Têkoşîn berdewam dike
14:42 Têkoşîna Ewênayê DEDAŞ û cendirme dan sekinandin
14:42 Rapora Girtîgeha Şirnexê: Girtî li erdî radikevin
13:46 Navên rojnamevanên di êrişê de hatin qetilkirin eşkere bû
13:43 Wesayîta hatiye bombebarankirin aydê Şîrketa Çetirê ye
12:35 Xebatên lêgerînê yên Narîna 8 salî didomin
12:34 Malbatan ji bo biçin Îmraliyê serlêdan kirin
11:45 Wesayîta rojnamevanan hate bombebarankirin: 2 kesan jiyana xwe ji dest dan
11:21 Balafirên şer ên Tirkiyeyê Mawatê bombebaran kirin
10:48 Li Stenbol û Mêrdînê serdegirtinên malan: Hevserokên DEM Partiyê hatin binçavkirin
10:14 Li ser rêya Kerkuk û Hewlêrê qeza çêbû: 4 kes mirin
10:14 Neteweyên Yekbûyî gendeliyên li Herêma Kurdistanê eşkere kir
10:08 Dr. Polat: Divê li ber vîrusa ‘Sorika Meymûnan’ tevdîr bên girtin
09:49 Namzetbûna Kamala Harrîs bi awayekî fermî hate ragihandin
09:25 Pêkanîna 12’ê Îlonê di dewrê de ye: Li malbata girtî ‘axaftina bi tirkî’ hate ferzkirin
09:21 Jinên li nava zeviyan dixebitin heqê keda xwe nastînin
09:03 Serlêdanên ji bo Xelatên Mûsa Anter didomin
09:01 Tevî biryara DMME'yê jî seta pirtûkan a Abdullah Ocalan nehat dayîn
09:00 ROJEVA 23'YÊ TEBAXA 2024'AN
22/08/2024
23:31 Kişanak a ku di Nobeda Şîşhaneyê de axivî: Ev vîn xwedîlixwederketin e
20:09 Li Rihayê jinek hat qetilkirin
20:05 Dayikên aştiyê hatin bibîranîn: Em ê dest ji doza wan bernedin
20:01 Karkerê muzîka kurdî guhdar kiriye hate girtin
17:05 Tirkiyeyê gundekî Şarbajêrê bombebaran kir
16:32 Serdana şîna Demîr bi girseyî hate kirin
16:26 Laçika kesk û sor û zer a li serê wê sûc hate hesibandin
16:15 Çalakiya Malbata Şenyaşar: Dê bi serokkomar re hevdîtin were plansazîkirin
16:13 Bertekê nîşanî Mansûr Yavaş da: Hûn şaredarê kujerên sewalan in?
15:25 DEM Partiyê rewşa girtiyên nexweş Aktaş û Kûday anî rojeva Meclisê
15:17 Jinan çelenga reş danîn ber Konsolosxaneya Îranê
14:47 Îtîraz li rapora pisporan a şewatê hate kirin: Tê xwestin ku dosya bê girtin
13:40 DEM Partî di 1’ê Îlonê de li dijî şer û tecrîdê aştîxwazan vexwend qadan
12:40 Li Mêrdînê DEDAŞ’ê bi leşkeran re bi ser bajarok de girtin
12:33 Tirkiyeyê avahiya Asayîşa Qamişlo bombebaran kir
12:14 Ji Weşanên Aryenê du pirtûkên kurdî derçûn
11:28 Parêzerên Ocalan ji bo biçin Îmraliyê serlêdan kirin
10:42 Alimê olê Pênciwênî: Tirkiye êrişên komkujiyê pêk tîne
10:10 Ji bo berdana girtiyê 30 salan astengiya ‘poşmaniyê’!
09:48 Xizmên girtiyan: Heya tecrîd ranebe wê tu tişt çareser nebe
09:44 Xwendinên Azadiyê: Xweparastin û tecrîd hatin nîqaşkirin
09:43 Ji jinan bertek: Feraseta Bûdak netehemulkirina hevserokatiyê ye
09:42 ‘Ji bo berdanê ne sûc kes girîngtir in’
09:05 Îdianameya govendê hat amadekirin: We govend gerand?
09:02 Li dijî talana ekolojiyê bang kirin: Berê xwe bidin Şirnexê
09:00 ROJEVA 22'YÊ TEBAXA 2024'AN
21/08/2024
21:17 Dayika Aştiyê Muhsîne Ayhan jiyana xwe ji dest da
21:16 Li Şirnexê çalakiya 'Xwendina azadiyê'
21:12 Malpera Ajansa Mezopotamyayê hat astengkirin
16:30 Êrişa li dijî bijîşk hatiye kirin hate şermezarkirin
16:09 Şenyaşar: Heta ku çalakiya me ya li Meclisê encam bigire dê 24 saetan bidome
16:08 Îlham Ehmed: Divê Hikûmeta Şamê Rêveberiya xweser nas bike
15:37 Ji bo alîkariya hiqûqî ya jinên tundî li wan tê kirin protokol hate îmzekirin
15:04 Berdevka DEM Partiyê Dogan: Çareserî ne baregehên leşkerî ye, tevgera demokrasiyê ye
14:53 Zilamê jin derb kiriye hate girtin
14:39 Aşxaneya Peyasê hate vekirin
13:34 Li Bosna Hersekê êrişa çekdarî: 3 kes mirin kesek birîndar bû
13:21 Hurgiliyên ‘mutabeqata’ Enqere û Bexdayê derketin holê
12:34 Îranê mamosteyekî kurdî girt
12:17 Kedkara Çapemeniya Azad Demîrê jiyana xwe ji dest da
12:16 Şaredariya Wêranşarê li dijî medeyên hişbirê xebat da destpêkirin