Kolanên Enqereyê: Ji bo şer bûdçe heye lê ji bo gel tune ye

img
ENQERE - Welatiyên Enqereyê nerazîbûna xwe ya ji krîza aboriyê nîşan dan û ji bo polîtîkaya şer a îktîdarê wiha gotin: “Ji bo şer û çekan bûdçeyê vediqetînin lê ji bo gel tune ye.” 
 
Krîza aborî ya li Tirkiyeyê her ku diçe giran dibe û bihabûna her tiştî welatiyan zêde dide zorê. Sedema sereke ya krîza aborî jî israra di neçareserkirina pirsgirêka kurd de û polîtîkayên şer tên nîşandan. Me krîza aborî ji welatiyên Enqereyê pirsî. 
 
’HÊJ JÎ TEKANE DERDÊ TIRKIYEYÊ ŞER E’
 
Welatiyê bi navê Ahmet Altinkiliç diyar kir ku sedema krîza aborî polîtîkayên AKP-MHP’ê ne. Altinkiliç, wiha got: “Xelk êdî nikare gavekê biavêje. Îro li Enqereyê heqê dolmuşekê bûye 25 lîre. Welatî êdî ne li kar, yên xwedî kar nizanin dê çawa biçin kar. Piraniya mirovan hewl didin debara xwe ya rojane derxînin. Lê hêj jî derdê Tirkiyeyê şer e. Heke rastiyan bi gel re parve bikin, dê nekarin li ser wan kursiyên xwe bimînin. Ji bo rastiyan venebêjin jî hestên neteweperweriyê yên gel bi kar tînin. Tekane rêya vê, nehatine cenazeyan e. Sedema sereke ya polîtîkayên şer, rant e.” 
 
'KESEK NIKARE ZIMANÊ DAYIKÊ ASTENG BIKE’
 
Kanî Erdogan jî destnîşan kir ku mirov êdî ne nanekê lê nîvnanê dikirin û wiha domand: “Lê îktîdar vê rewşê jinedîtî ve tê û tenê şêweyê jiyana xwe li gel ferz dike. Em li welatekê wisa ne ku çanda îtaetê lê serwer e. Bûdçeya Serokatiya Karên Diyanetê ji ya 7-8 wezaretan zêdetir e. Lê ev sazî ne tiştekî hildiberîne ne jî tiştekî din dike. tenê çanda îtaetê li mirovan ferz dike. Tu pêşeroja welatên çanda îtaetê lê serwer çênabe.”
 
Erdogan, bal kişand ser zextên li ser kurdî û ev tişt anî ziman: “Hûn nikarin zimanê tu kesî tune bikin. Hûn çiqas asîmîle bikin jî dê li vî welatî, li devereke din a cîhanê dê bijî û mecbûr e bijî. Kesek nikare li pêşiya zimanê dayikê bibe astengî. Dibe ku hewldanên asîmîlekirinê hebin lê bi awayekî ziman dijî.” 
 
‘EM TU CARAN LI GEL ŞER NEBÛN’
 
Ji esnafan Bîrsen Ozkaya jî gazinên xwe anî ziman û got ku esnafên din hatine ber topavêtinê. Ozkaya, wiha got: “Pereyên xelkê tune ne. Em heta êvarê li benda mişteriyan dimînin. Me tu caran ji şer re negot ‘erê.’ Me her tim got ‘na.’ Divê ji ewil bûdçe ji bo perwerdeyê were veqetandin. Lê ev ji bo şer dibêjin ‘erê.’” 
 
 'MÛÇEYÊ MIN 2 HEZAR TL YE’
 
Remziya Guçlu jî diyar kir ku ew astengdar e lewma nikare kar peyda bike. Guçlu, wiha dom kir: “Îro ji bo mûçeyê xwe yê astengdariyê wergirim derketim derve. Lê mûçeyê min tenê bi têrî fatûreyên gaza xwezayî û ceyranê dike. Ez 2 hezar û 797 lîreyan distînim. Gelo jineke xwedî zarok bi vî pereyî dê çawa bijî? Dema lê dinêrî ji bo her tiştekî bûdçe heye. Ji bo şer û çekan heye lê ji bo gel tune ye.” 
 
‘NIHA JÎ ÇAVBERDANE GOVENDA ME’
 
Guçlu, bi lêv kir ku ji berê heta niha her tim kurd tune hatine hesibandin û wiha pê de çû: “Welatekî wisa ye ku ziman, çanda me tune hatiye hesibandin û niha jî çavberdane govenda me. Rewşa Tirkiyeyê bi rastî jî cihê pêkenokan e. Tevahiya kevneşopiyên me asteng dikin. Me tune dihesibînin, me qetil dikin. Lê dê kesek nekare bi ser keve. Weke jinek û kurdek, tu hêz nikarin me têk bibin. Lewma bila me bi birçîtiyê terbiye nekin. Em gelek birçî man. Ne em bila ew bifikirin.” 
 
‘EM HIŞYAR DIBIN ZEM RADIZÊN ZEM’ 
 
Ciwanê bi navê Fîkrî Karadag jî daxuyand ku zem li ser zem tên kirin û wiha berdewam kir: “Serê sibê şiyar dibin zem tên kirin, bi şev radizên zem tên kirin. Rewşa aboriyê ya welêt pir xerab e û welat ber bi cihekî baş ve naçe. Jixwe nîviya ciwanan naxwînin. Ciwan ji bo debara xwe dixebitin. Yên dixwînin jî nayên tayînkirin.” 
 
'LI CIHEKÎ EWQAS PIRSGIRÊK HEYÎ DE ŞER JI BO MIN BI AQILANE NAYÊ’ 
 
Têkildarî mijarê Mûstafa Turk jî got ku sedema krîza aboriyê, encama biryarên domdirêj ên îktîdarê ne. Turk, axaftina xwe wiha domand: “Li Başûrê welêt pirsgirêka kurd heye, li bakur şerê Ûkrayna-Rûsyayê heye. Lêçûnên leşkerî yên berê belkî heta cihekî mirov fêm bike lê êdî em nizanin di kîjan noqteyê de ne. Ez nizanim rewşa operasyonên derveyî sînor di çi astê de ne û armanca wan çi ye. Li hundir ewqas pirsgirêk hene û di rewşekî wiha de şerê li derveyî welat ji bo min biaqilane nayê.” 
 
Bi domdarî Turk bal kişand ser jêbirina nivîsên bi kurdî yên trafîkê û ev tişt anî ziman: “Ez kesekî neteweperwerim, tirk im. Ez bi zimanê xwe yê dayikê diaxivim. Ez fêm nakim bê ka çima nivîsa hişyariyê ya ‘Pêşî Peya’ ya bi zimanê dayikê ya mirovekî, tê jêbirin. Ma çima neyê nivîsandin. Li gorî min ev şerê hêzê ye. Şaredarî hewl didin bi zimanê xelkê herêmê xizmetê bikin.” 
 
‘TU HESABÊN RÊVEBERIYA ABORIYÊ YA JI BO PÊŞEROJÊ TINE YE’ 
 
Welatî Bayram Işik jî got ku ew ji polîtîkayên îktîdarê aciz e û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Îktîdarê feraseta rêveberinê winda kir. Êdî tenê êrişan dike. Tu hesabên rêveberiya aboriyê ya ji bo pêşerojê tune ne, tenê hewl didin roja xwe xelas bikin. Lê wî jî nikarin bikin. Li tiştên dihatin gotin guhdar nekirin lê êdî gel dibêje; ‘Qral tazî ye.’ Ev rewş ber başbûnê ve naçe. Her roj li pey pereyê germ in lê pergala edaletê ya li welat baweriyê nade bavên pereyê navneteweyî û tefeciyan jî.” 
 
’ŞER TÊN WATEYA RANTÊ’
 
Işik, bal kişand ser para ji bo şer tê veqetandin û ev nirxandin kir: “Ez 63 salî me û me hêj di 17-18 saliya xwe de gotibû; li vî welatî pirsgirêka gelan heye. Lê ev gel hatin redkirin û heta roja me jî dom kir. Lê em gihiştin cihekî; me got ‘hûn red bikin jî em ê red nekin.’ Ev rastî bi çek, tundiyê çareser nabe. Ev 40 sal in şer tê kirin û tenê bi xwe re mirin û wêranî anî. Şer, rant e. Ranta înşaetê, çekan û dermanen e. Mesele ne qebûlkirin an jî redkirina pirsgirêka kurd e. Mesele ew e ku ji bo pêdiviyên sermayeyê rant tê afirandin.” 
 
'TU ALIYEKÎ MANTIQÎ YÊ JÊBIRINA NIVÎSÊN BI KURDÎ NÎNE’ 
 
Têkildarî jêbirina nivîsên bi kurdî jî Işik ev tişt anî ziman: “Bi qedexeyan nekarin xwe bigihînin cihekî. 70-80 salan hatin qedexekirin lê neçar man ku televîzyoneke bi kurdî vekin. Dê televîzyoneke fermî ya bi kurdî vekî, lê nizanim kesek temaşe dike yan na. Ji ber ku tu tiştên tên ferzkirin ji hêla gelan ve nayên qebûlkirin. Dê televîzyona bi kurdî bi fermî vekî lê nehêlî tabelayên bi kurdî bên daliqandin. Ev ehmeqî ye. Ne îzaheta vê ne jî mantiqa vê heye.”
 

Sernavên din

06/09/2024
15:35 Zaroka ku wesayît lê qelibî bi giranî birîndar bû
14:40 Şahidê înfazên JÎTEM’ê Malgaz jiyana xwe ji dest da
14:35 ‘Hiqûqa heyî jinan naparêz e’
14:14 Pirtûka ‘Rengê Mor a Siyaseta Kurd’ hat qedexekirin
13:47 Rapora binpêkirinên li girtîgehên Samsun û Bafrayê: Tundî, astengkirina tedawî û tehliyeyan
13:23 Li ber navenda tibê krîza dil lêda lê terkî mirinê hat kirin
13:20 Dê ‘Çîrokên Muzîkal’ li Wanê bê pêşandan
13:03 Platforma Zimanê Kurdî: Heta kurdî dibe zimanê fermî dê têkoşîna me bidome
12:24 CHP'ê rexne kir: Di warê muxalefetê de ne li cihekî rast e
12:23 Malbatan ji bo biçin Îmraliyê serlêdan kirin
12:18 Atolyeya Ustabaş ê Kîbar qetil kiribû hate şewitandin
12:17 Li Efrînê 4 welatî hatin revandin
11:41 DEM Partiyê qurbaniyên Komkujiya 6-7’ê Îlonê bi bîr anî
11:31 DEM Partî: Li Tirkiyeyê ji her çar zarokan yek birçî diçe dibistanê
11:14 Çeteleya tundiyê ya meha tebaxê: 31 jin û 5 zarok hatin qetilkirin
11:04 ‘Sedema qetilkirina sivîlan bêdengiya Iraq û hikûmeta herêmê ye’
11:04 Şîrketa parlamenterê AKP’î di 11 salan de bi bihayê 7 mîlyar lîreyan îhale girt
10:46 DFG’ê û MKG’ê Roja Çapemeniya Azad pîroz kir: Em ê têkoşîna birûmet bidomînin
10:25 Şahidê Pogroma 6-7’ê Îlonê: Bi destê dewletê hate kirin
10:13 Gora kurê xwe yê 6 sal in hatiye darvekirin digere: Ruhê wî di laşê min de dijî
09:46 YNK: Bêdengiya rêveberiyên Irak û herêmê êrişan rewa dike
09:45 Temellî: Heta demokrasî nebe aborî baş nabe
09:44 KE, DMME û CPT bersiv da nameyên li ser tecrîdkirina Ocalan
09:43 Bajarokê Dêrgulê 4 meh in bê av hatiye hiştin?
09:42 Amadekariyên panela 'Şer û Çareseriyê' didomin: Em bi hev re pirsgirêkan çareser bikin
09:09 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê 900 hezar zarokan dest bi perwerdehiya bi zimanê zikmakî kirin
09:00 Mamosteyê kurdî Acar: Divê perwerde bi zimanê zikmakî be
09:00 Li Deşta Bazîkê berhemên cotkaran li nav zeviyan man
09:00 Dayika Cemîle Çagirga: Hezar sal jî derbas bibe em wê sarincê ji bîr nakin
09:00 ROJEVA 6'Ê ÎLONA 2024'AN
05/09/2024
21:27 Kanitê ku piştî 30 salan hat berdan bi meşaleyan hat pêşwazîkirin
21:24 Li Wanê şahiya zarokan
18:15 Hewldana Edeletê ya li Dijî Tecrîdê: Em Tirkiyeyê vedixwînin edeletê
16:43 OHD çû serdana kedkarên Çapemeniya Azad
16:31 Qeymeqamê Çiwartayê: Yek jê zarok 3 sivîl li Şarbajarê hatin qetilkirin
16:28 MÎT’ê li Efrînê 3 welatî revand
16:16 Şîna Guzel û Kartal bi girseyî hate ziyaretkirin - HATE NÛKIRIN
15:53 Wekîlê CHP’î ji bo piştgiriyê serdana Şenyaşar kir
15:41 Rapora hilbijêrên kurd: Performansa DEM Partiyê serkeftî ye
15:38 Danişîna doza Akin û Sarisozen hate taloqkirin
15:32 Serokwezîrê nû yê Fransayê bû Barnier
15:28 Li Şarbajêr êrişa bi SÎHA’yê: 3 kes hatin qetilkirin
15:27 Kesên bi SÎHA’yan hatine qetilkirin hatin veşartin: Bêdengî sûc e
15:27 Li Hezexê di şerê ku derketî de zarokekî jiyana xwe ji dest da
15:09 Li dijî girtinan bertek: Hûn nikarin ciwanan bêdeng bikin
14:46 OHD’ê ji bo berdana girtiyê nexweş Kuday bang kir
14:39 Li Behraspî keştiya ku penaber tê de bûn noqî avê bû
13:57 ‘Divê Zindana Amedê bibe Muzeya Bîrê’
12:54 Wesayîta ku karkerên çandiniyê tê de bûn qeza kir: Zarokek mir
12:47 Li Omeryanê liv û tevgera helîkopteran
12:31 Ji bo girtiyê nexweş Kûday serî li AYM’ê û wezaretê hate dayîn
11:50 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:31 Di doza parêzer Arta de dozger xwest cezayê hefsê were dayin
11:20 DBP’ê ji bo Taner Şîrp daxuyanî da: Endamê partiya me nîne
11:05 Tevgera Azadî: “Divê kurd li dijî êrişên SÎHA’yan bêdeng nemînin
11:04 Xebatên lêgerînê yên ji bo Narînê didomin: 12 deqeyên winda tên lêkolînkirin
11:03 Rojnamevan Guleş beraet kir
10:41 Li Îranê rojnamegerekê bi awayekî guman jiyana xwe ji dest da
10:12 Li komeke cigarê zem hate kirin
10:11 Dermana ji bo dermankirina tiryakkêşan tê bikaranîn nayê peydakirin
09:50 Karkera çandiniyê: Li dijî zehmetiyan ne rev, têkoşîn divê
09:35 Yaklav a berdana wê 5 caran hat taloqkirin: Gava tu kurd bî û polîtîk bî tu nebaş î
09:11 Aktivîsta efxanistanî: Berxwedana jinên kurd ji bo me bû ronahî
09:10 Îmzeyên kampanyaya ‘Na ji darvekirinê re’ ji 14 saziyan re hatin şandin
09:08 Sûka Tarî ya dîrokî ji ber krîza aborî vikûvala maye!
09:07 Xelkê Amedê: Aborî bi pêşhilbijartinê dikare baş bibe
09:05 'Divê cihê kesên 70-80 salî ne girtîgeh bin’
09:03 Bi milyonan xwendekar dê nekarin bi zimanê dayikê perwerde bibin
09:01 Midûriyeta Daristanan birîna daran parast: Li gorî ‘mewzûatê’ ye!
09:00 ROJEVA 4'Ê ÎLONA 2024'AN
04/09/2024
23:13 ‘Em ê bi ‘jin jiyan azadî’yê bersiva polîtîkayên şerê taybet bidin
21:09 Sîncar û Ozdemîr hatin bibîranîn
20:10 Piştî 31 salan hatin berdan
16:44 Çalakiya Emîne Şenyaşar di roja 14’an de didome
16:42 Di êrişa SÎHA’yê de bav û du kurên wî hatin qetilkirin
16:32 Ji ber gerandina ‘govendê’ ceza dan girtiyan
16:25 Erdoganê ku jê re digot ‘kujer’ wî bi merasîma fermî pêşwazî kir!
16:11 Ji bo Girtîgeha Sîncanê serî li ÎHÎK’ê da: Lêgerîn li girtiyan tê ferzkirin
15:44 Li Iraqê di 6 mehan de 421 bûyerên destdirêjî û tûndiyê çêbûne
14:42 Sîncar di 31’emîn salvegera qetilkirina xwe de li ser gora xwe hate bibîranîn
14:28 Uşakov: Tirkiyeyê ji bo endamtiya BRICSê serlêdan kir
14:26 Li Silêmaniyê wesayîtek sivîl hat bombebarankirin: 3 kes hatin qetilkirin
13:05 Kujerê Kîbar ê li dijî birîna daran derketibû, hate girtin
12:52 Girtiyên li Girtîgeha Espiyeyê li dijî binpêkirinan banga hestiyariyê kirin
12:33 ÎSÎG: Di tebaxê de 179 karkeran jiyana xwe ji dest dan
11:57 Îşkenceya li girtiyan anî rojeva Meclisê
11:56 Ji şaredariya DEM Partiyî hin biryarên jinan
11:40 Şirîkên AKP-MHP'ê li Hewlêrê hatin gel hev
11:39 Sê siyasetmedarên ku cezayên wan hatibû erêkirin xistin binçavan
11:13 Bi 8 pirsan biryara ‘mafê hêviyê’ ya têkildarî Abdullah Ocalan
11:00 Roja Mehmet Sîncar hatiye qetilkirin vegotin: Nekarin me biçewisînin
09:47 12 ciwan bi hinceta pankartê ‘Muxatab Ocalan’ e û govendê hatin girtin
09:46 Di lêpirsîna Narîn Guranê de ji roja ewil ve çi qewimî?
09:45 Xwendekar êdî nikarin pirtûkên kevn jî bikirin
09:22 'Divê kurd li dijî êrişan xweparastina xwe bi rêxistin bikin'
09:01 Agahiyê ji 2 kurên xwe yên di destê DAIŞ'ê de nagire!
09:01 Rojnamevan Şengalî: Êrişên qirkirinê bi berxwedanê dikare bê sekinandin
09:00 Berdana girtiyê nexweş ê ‘poşmantî’ qebûl nekir 6 mehan hate taloqkirin
09:00 Endamên mekteba siyasî ya PADÊ: Dibe ku girtibin lê em ê civaka biparêzin
09:00 ROJEVA 4'Ê ÎLONA 2024'AN